Chaque nuit depuis 2002, Renato Häusler gravit les 153 marches menant jusqu’au clocher du beffroi de la cathédrale de Lausanne afin de crier l’heure aux habitants de la ville. Renato, le guet de la Cathédrale perpétue une tradition vivante vieille de plus de 600 ans. A chaque heure pleine Renato allume sa lanterne et laisse entendre sa voix dans les quatre directions du vent. . « C’est le guet, il a sonné dix heures ». En 1405 la Commune de Lausanne engagea son premier crieur pour veiller sur la ville jour et nuit. A l’époque, sa fonction consistait avant tout d’alerter la population du feu. Au Moyen Age le feu se propageait très rapidement car les habitations, collées les uns aux autres, étaient fait en bois et en chaume. L’arrivée progressive des constructions en pierre a permis de diminuer le risque d’incendie. Mais par la volonté des habitants le guet est toujours en fonction. Depuis le premier janvier 2024 c’est Alexandre, le successeur de Renato, qui perpétue la tradition. Magnifique tradition / Renato Häusler doet sinds meer dan 20 jaar nachtdienst. Om 10 uur ‘s avonds klimt hij een stenen trap van 153 treden omhoog. Dan staat hij hoog boven de stad op de omloop van de klokketoren van de Kathedraal van Lausanne. En op elk heel uur steekt hij zijn lantaarn aan en schreeuwt hij in de vier windrichtingen de tijd. Een overblijfsel uit de Middeleeuwen toen de funktie van nachtwacht er vooral een was om te kijken of er ergens brand was in de houten huizen van de stad. De huizen zijn nu van steen, brandmelders zijn overal aanwezig. Na 600 jaar is de funktie van nachtwacht meer dan overbodig geworden. Maar de inwoners van Lausanne hebben besloten dat de nachtwacht moest blijven. « C’est je guet, il a sonné 11 heures ». Merci Renato. Magnifique tradition.
Le neuf du huit de l’année nonante-huit le grand livre de vie de notre Ella (Bella) s’ouvrait. Aujourd’hui, 25 ans plus tard, voici Ella-la-Grande dans l’exercice de son métier de médiamaticienne. Ella, je suis fier et heureux que tu m’as choisi comme grand-père. / De negende van de achtste van het jaar 98 werd het levensboek van Ella-(Bella) opengeslagen. Deze week, 25 jaar later, zien we Grote Ella in de uitoefening van haar beroep van médiamaticienne. Ella, ik ben blij en trots dat je me als grootvader koos.
Il faut sauver les courses de ski. Trop d’argent en jeu. Pas de neige naturelle, trop chaud pour faire fonctionner les canons à neige? Alors, on fait venir la neige d’ailleurs. Et ça donne ce genre d’image irréel. Le « business » doit continuer / De geplande skiwedstrijden moeten doorgaan. Sneeuw of geen sneeuw. Er staat teveel geld op het spel. Geen natuurlijke sneeuw en te warm om de sneeuwkanonnen te laten werken? Dan halen we de sneeuw gewoon ergens anders. En dat geeft dit soort onwezenlijke taferelen. Zaken zijn zaken. Heeft niets meer met sport te maken.
Les commerçants souffrent aussi. En plein hiver météorologique les poussoirs à neige se bradent à 50% / Ook de detailhandel heeft pijn. Middenin de meteorologische winter moeten de hitech-sneeuwschuivers met 50% de deur uit.
Ik stel vast dat ik in mijn artikeltjes vaak over vroeger schrijf. Dat is iets wat meer voorkomt bij ouder wordende mensen lijkt me. En ook is het zo dat ik meer herinneringen aan het verleden heb als aan de toekomst. / Je constate que mes articles parlent souvent du passée. Il me semble que c’est une tendance chez les gens qui vieillissent. Et j’avoue que j’ai plus de souvenirs du passée que de l’avenir. Inch’Allah
Sortie parapente avec les copains à Vercorin. Décollage à 2370m. Température – 18°C. Pour moi c’était mon 800-ième vol et je l’ai dédié à Jessica-malade et à Ella. / Uitstapje met de parapente vrienden. Start op 2370m. Temperatuur -18°C. Het was mijn 800ste vlucht. Die ik opdroeg aan zieke Jessica en aan Ella.
Achter in onze tuin staat een kippenhok. De hut van Omelette, Olivia en Agaat. Overdag loopt het kippenvolk vrij rond op ons erf. Maar als het gaat schemeren zoeken ze zelf de beschutting van hun hok. Dat zit in hun DNA/ Au fond de notre jardin il y a un poulailler. La cabane d’Omelette, Olivia et Agathe. Pendant la journée les gallinacés ont libre parcours sur notre terrain. A l’heure du crépuscule elles rentrent dans la protection de leur « maison ». Question d’ADN.
Als de kippen veilig terug zijn in hun hok zorgt de moderne techniek ervoor dat het deurtje van hun hok automatisch sluit. Middels een schemerschakelaar, een poulie-systeem en een klein zonne-energie motortje . En dan gaat er een rood lampje branden zodat de mensachtigen vanuit het keukenraam kunnen zien dat het luikje dicht is. Ik doopte dat lichtje als de « Phare de la Mothe » (Voor nieuwkomers: La Mothe is het gehucht waar ik woon). Dat alles is nodig omdat bij het invallen van de schemering Reynaert de Vos op stap gaat om te kijken of er niet ergens een verdwaalde kip te vangen valt / Quand les filles-poules sont de retour dans leur cabane la technique moderne nous aide en fermant automatiquement l’entrée. Moyennant un interrupteur crépusculaire, un circuit de poulies et un petit moteur à l’énergie solaire. Un petit témoin rouge s’allume à la fermeture. Tout ça pour que les humains peuvent voir par la fenêtre de la cuisine si tout est en ordre.Et tout cela est nécessaire car le crépuscule est aussi l’heure ou maître Goupil commence sa ronde pour voir s’il n’y a pas une poule perdue quelque part. J’ai donné un nom à ce petit feu rouge, « Le phare de la Mothe »
Met mijn Zeeuwse wortels herinnert dat kleine rode lampje boven een kippenhok in Zwitserland me aan vuurtorens en bakens uit mijn jeugd en uit het heden. Ik heb geloof ik iets met vuurtorens. Het begon bij die ene vuurtoren die tot de zeven werelwonderen gerekend wordt. De Pharos van Alexandrië. / Avec mes racines bataves et maritimes et mon imagination XXL cette petite loupiote rouge au-dessus d’un poulailler Suisse me fait penser aux phares et autres balises de ma jeunesse et d’aujourd’hui. Je pense que j’ai quelque chose avec les phares. A commencer par ce phare mythique classé septième parmi les sept merveilles du monde. Le Phare d’Alexandrie.
Die vuurtoren werd lang voor JC gebouwd op het eilandje Pharus voor de Egyptische kust. In de periode tussen 297 en 283 v.Chr. In de tijd dat de electriciteit nog lang niet bestond en de fresnel lenzen nog uitgevonden moesten worden. Waarschijnlijk had het vuur, dat op 80 km afstand zichtbaar was, olie als brandstof. (Olijfolie?) / Le phare d’Alexandrie fut construit longtemps avant JC. Entre -297 et -283. L’électricité n’existait pas encore et les lentilles Fresnel devait attendre avant d’être inventés. Le feu, visible à 80 km à la ronde était probablement alimenté avec de l’huile. (Huile d’olive première pression à froid ?)
De kleine Marinus was 4 jaar toen de tweede wereldoorlog uitbrak. Met mijn familie woonde ik in de Walstraat, net naast de Scheldewerf in Vlissingen. Het gevaar was groot dat de werf gebombardeerd zou worden. Sijtze en Leentje, mijn ouders vonden dat we moesten verhuizen. Ze huurden een vakantiehuis in Valkenisse met naam De Meidoorn. Voor Alida mijn zus en mij was het allemaal prima. We liepen op surrogaat-schoenen of op onze klompen naar de school in Zoutelande waar Juffrouw Samuelse en Meester Schoenmaker ons opwachtten. We hadden een konijn, en een hondje. En toen viel er een geallieerde bom in de schoorsteen van de Meidoorn en toen hadden we ineens niets meer. Boer Schout, onze buurman van een beetje verderop, bood aan dat we in zijn schuur konden wonen/slapen. Veel zorgen voor mijn ouders. We moesten allemaal in het hooi slapen. Zal nooit vergeten hoe lekker dat hooi rook en hoe zacht het was. En als het donker werd streelde de vuurtoren van Westkapelle*, het Hoge Licht, ons met zijn lichtstralen. Een soort troost in bange tijden. Wees maar niet bang zeiden die lichtstralen. / Pour le petit Marinus de 4 ans la 2-ième guerre mondiale arrive. Pour moi et pour tout le monde. Nous sommes en 1940. Là où j’habitais avec mes parents, à Vlissingen, à deux pas d’un chantier naval, nous ne pouvions rester. Danger de bombardements, danger de mort. Sijtze et Leentje, mes parents trouvent à louer une maison de vacances un peu plus loin, au milieu du rien, au pied des dunes, un peu moins exposé. Nous, les enfants, nous y étions bien. Un plaisir d’aller à l’école dans nos sabots en bois. A l’école où nous étions accueillis par Mlle Samuels et Maître Schoenmaker. TVB jusqu’à ce qu’une petite bombe alliée tombe droit dans la cheminée de notre maison. Plus de maison, plus rien. Le voisin, le paysan Schout, en bon Chrétien nous a accueilli dans sa grange. Beaucoup de soucis pour les parents. Pour nous, les enfants … dormir dans le foin qui sentait bon et qui était doux …un rêve. Et le soir les rayons du phare de Westkapelle* nous caressaient. « N’ayez pas peur » était leur message.
In 1945 kwam er gelukkig en eindelijk een einde aan de oorlog en konden we terug naar ons appartement in Vlissingen. We konden weer naar het strand, wandelen op de boulevard en streken uithalen rond het kleine rode vuurtorentje op de boulevard de Ruyter. / 1945, fin de la guerre et retour dans notre appartement de Vlissingen. Nous pouvions de nouveau aller à la plage, se promer sur le boulevard face à la mer et faire les fous autour du petit feu tout rouge.
Mijn grootouders waren afkomstig van Terschelling waar een andere bekende vuurtoren staat. De Brandaris. Grote emotie toen ik die enorme vuutoren voor de eerste keer zag. Bij dag en bij nacht. / Mes grands-parents étaient originaires de l’île de Terschelling. Là où le phare Brandaris guide les bateaux en mer. Mon émotion était grande quand je l’ai vu pour la première fois. De jour et de nuit.
Vandaag de dag zeg ik nog steeds gedag tegen vuurtorens. Als ik vanaf de ferryboot de onderstaande vuurtoren zie, de Akra Gourouni op het Griekse eiland Skopelos weet ik dat we zowat onze vakantiebestemming bereikt hebben op het eiland Alonissos/ Aujourd’hui je salue toujours les phares sur mon chemin. Quand je vois, depuis le ferry, le Akra Gourouni sur l’île de Skopelos je sais que je suis proche de ma destination de vacances.
PS In een wereldwijde campagne tegen geweld tegen vrouwen en meisjes stelde Jacco van Maldegem deze zomer voor om de vuurtoren van Westkapelle oranje uit te lichten. Verzoek werd afgewezen. Gelukkig had Piet Mondriaan dat voordien al een keer gedaan. / Lors d’une campagne mondiale contre les violences aux femmes et aux filles l’élu Jacco van Maldegem avait suggéré d’illuminer en orange le phare de Westkapelle. Suggestion rejetée. Heureusement que le peintre batave Piet Mondriaan l’avait déjà fait avant lui.
* DUTCH ONLY. Ik zocht wat fotos om mijn verhaal te illustreren. Daarvoor hebben we Internet. Volgens mij was de mooiste foto van het Hooge Licht van Westkapelle die van Jan de Jonge / freelance fotograaf. Helaas: Copyright – shit. Ik nam contact op met Jan om te vragen of ik de foto mocht gebruiken in mijn verhaal. Hieronder zijn antwoord. Hartverwarmend. Hartelijk dank Jan.
« Beste Marinus,
Een geboren Vlissinger in Zwitserland: een leven zonder de zee lijkt me persoonlijk heel moeilijk. Maar ik neem aan dat het een bewuste keuze is geweest en ik moet toegeven, jullie bergkaas is fenomenaal!
Zelf ben in geboren achter de duinen in Domburg. Ik trouwde de dochter van één van de vuurtorenwachters hier in Westkapelle en sindsdien wonen we hier dicht achter de dijk. Met een beetje stil weer kunnen we de passerend schepen vaak horen. En er gaat nauwelijks een dag voorbij dat we de zee niet zien.
Niet alleen mijn vrouw haar vader was vuurtorenwachter, haar opa en overgrootvader waren dat ook. Mede daarom zal het zijn dat als we ergens met vakantie zijn aan een onbekende kust we altijd op zoek zullen gaan naar een plaatselijke vuurtoren…..
De foto van de toren die je op het oog hebt voor je verhaaltje mag je vrij gebruiken echter enkel en alleen op je website en onder voorwaarde van naamsvermelding.
Beste Jan. Hartelijk dank voor je spontane medewerking. En een antwoord op je opmerking « Een geboren Vlissinger in Zwitserland ». Na mijn 3-jaar HBS moest ik een beroepskeuze maken. Ik kom uit een familie met veel varensgezellen. Een grootvader als schipper/kapitein op de tweemast loodsboot (zeilboot) J34, en verder veel varenslui onder mijn ooms en neven. Ik wilde naar de zeevaartschool maar de tijden waren slecht. Ouderwetse vrachtschepen werden vervangen door container-schuiten en ik koos voor HTS-werktuigbouw. Met mijn diploma op zak koos ik voor een baan bij Sulzer-Schiffsdieselmotoren in Winterthur / CH. Die bouwden de beste scheepsmotoren, en via Sulzer zou ik dan toch een beetje bij het zeegebeuren horen. In Winterthur stond ik aan de tekenplank om dieselmotoren met 90cm boring te construeren. Met achter in mijn hoofd het idee om na een jaar of twee terug te komen naar NL met een mooi getuigschrift in mijn zak om alsnog iets in de scheepvaart te gaan doen. Dat liep een beetje anders als gedacht, want van terug naar Holland kwam niets. Maar mijn vakanties zijn sindsdien altijd « ergens aan zee ».
Ce magnifique papillon visite parfois notre jardin. Il a beaucoup de noms. Noms qui font généralement référence à l’ours. F = Ours brun / NL = Engelse beer / D = Bärenspinner. / Deze prachtige vlinder bezoekt soms onze tuin. Hij heeft veel namen die over het algemeen iets met een beer te maken hebben. F = Ours brun / NL = Engelse beer / D = Bärenspinner.
Mais pour les sujets de sa Majesté the Queen ce beau papillon n’a rien à voir avec l’ours. Pour eux c’est plutôt un tigre. Tiger Moth. Et curieusement le Tiger Moth cela me connaît bien car c’est aussi un avion biplan / Maar voor de onderdanen van THE QUEEN heeft de naam van deze vlinder niets met een beer te maken. Voor hun lijkt het meer een tijger. En dat geeft de engelse naam Tiger Moth
Flashback: A une époque lointaine ou je devais faire un choix professionnel je voulais être marin. Comme mon grand-père, comme mes oncles et mes cousins. Pas comme mon père « au bureau ». Quoi d’autre pour un Marinus? Mais l’époque n’était pas favorable. La marine marchande vivait un bouleversement profond avec l’arrivée des conteneurs. / Met de Tiger Moth had ik iets. Maar dan wel met een andere. Lang geleden toen ik een beroepskeus moest maken wilde ik naar zee. Stuurman. Net als Opa Kip, mijn ooms en mijn neven. En niet zoals mijn vader « op kantoor ». Hoe kan het ook anders met een naam als Marinus? Maar de tijden waren slecht voor de scheepvaart vanwege de opkomende automatisering en de gelijdelijke overgang naar containerschepen.
Deuxième choix: Pilote d’avion. Si ce n’était pas possible de voguer sur les océans peut-être voguer dans les airs serait une bonne alternative. Mais pour mes parents il était impossible de me payer une formation de pilote dans le privé. Mais il y avait encore une alternative … une formation de pilote militaire. Bref j’étais accepté dans la sélection. Deux semaines d’entrainement sur un biplan monomoteur avec des ailes en toile nommé TIGER MOTH. / De tweede keus was piloot. Als het dan niet verstandig was om over de zeeën te zwalken dan maar het luchtruim als alternatief. Maar mijn ouders hadden bij lange na geen geld om een pilotenopleiding voor mij te bekostigen. Daar vond ik iets op. Militair piloot worden met gratis opleiding, twee jaar dienst doen en dan overstappen naar de civiele luchtvaart. Ik werd voor de selectie aangenomen. Twee weken trainen op een eenmotorige dubbeldekker met vleugels die met zeildoek overtrokken waren. De naam van die dubbel dekker? TIGER MOTH.
Deux semaines de rêve avec un fin catastrophique pour moi. Pas admis à la formation pour « tendance à l’acrobatie ». / Twee fantastische weken met een teleurstellend resultaat. Ik werd niet aangenomen voor de opleiding omdat ik « neigingen tot acrobatie » vertoonde.
Uitleg: Het is zaak om bij het landen alle drie de wielen gelijk op de grond te zetten om te voorkomen dat de Tiger met zijn neus in het gras duikt als er eens een steentje voor het voorwiel zou liggen. En dan ook nog: de instructeur was een ex-hockeyvriend van zwager Wim. Sindsdien ben ik nooit meer zo in elkaar gescholden als tijdens die training. « GVD zie je dat dan niet stomme klootzak. Triiiiimmmmmmen. Nu …. trimmen, trimmen. Trimmen zeg ik GVD » . Ik heb het overleefd maar nu, als ik die vlinder weer eens in de tuin zie denk ik aan het begin en einde van mijn vliegcarrière. Met mijn parapente lukte het beter.
Après l’émotion de la promotion de notre grande « petite-fille » Bea a enchaîné avec l’adieu à ses élèves de yoga. Après 41 ans de classes de yoga elle a décidée que le moment était venu d’arrêter. Cet après-midi les yoginis et le yogi étaient réunis sur notre balcon pour mettre fin à ces longues années de fidélité. De part et d’autre car certains élèves ont cheminés avec Bea pendant toutes ces années. / Na de emotie van de diploma uitreiking van Ella hadden we nog een ander emotioneel moment. Na 41 jaar jaar besloot Bea om op te houden met haar yoga-klasjes. Een afscheids-thee op het balkon met de trouwe yoginis en de yogi (1). Sommigen sinds het begin.Op een en dezelfde dag nog meer emoties. Bravo Bea.
En 1992-93 je voyageais dans le Nord de l’Inde. A Delhi pour être plus précis. Pour le « business ». Et pendant un weekend de libre je décidais de faire une petite voyage en train vers Sarnath, le lieu où le prince Siddharta gautama, assis en méditation sous l’arbre Bodhi a atteint son but spirituel … l’illumination. Il devient le Bouddha, l’éveillé. Nous sommes aux alentours de 400 ans avant JC.
A ma descente du train une foule d’Indiens s’avance vers moi, les bras en l’air. « Mister Bertolucci, mister Bertolucci? »
« No, not mister Bertolucci! » Indiens décus, moi-même troublé. C’est après que j’ai compris. Ce même jour le célèbre cinéaste italien Bernardo Bertolucci était attendu à cette même gare perdue pour faire des repérages pour un de ses meilleurs films LITTLE BUDDHA.
J’ai visité les lieux, sans Mister Bertolucci. L’arbre Bodhi n’est plus là. La paix y était toujours. Inoubliable.
In 1992-93 was ik op zakenreis in Noord-India. Delhi om precies te zijn. Gedurende een vrij weekend besloot ik een treinreisje te maken naar Sarnath. Daar waar prins Siddharta gautama, in meditatie onder de Bodhi-boom, zijn verlichting vond. Hij werd de Boeddha, de verlichtte. Kalenderjaar 400 voor Christus.
Ik stap de trein uit en een kleine menigte India-mannen komt met opgeheven armen op me af. « Mister Bertolucci, mister Bertolucci? »
« No, not mister Bertolucci ». India-mannen teleurgesteld, ikzelf in de war. Begreep het lang daarna. Op diezelfde dag werd de beroemde cineast Bernardo Bertolucci op datzelfde verloren stationnetje verwacht voor een locatieonderzoek voor een van zijn beste films … LITTLE BUDDHA.
Zonder Mister Bertolucci heb ik de locatie bezocht. De Bodhi-boom was er niet meer. De vrede nog steeds. Onvergetelijk.
